Geometric abstraction was the inevitable destination for part of the European avant-garde. It had started already with post-impressionism and Cezanne, who proclaimed his wish to paint using the sphere, the cone and the cube. It is also present in the views of several contemporary philosophers who stress the importance of geometric shapes, as well as in Plato who speaks of their beauty in Philebus.

 

After 1960 we saw the emergence of artists such as D. Judd, R. Serra, Lewitt, F. Stella and E. Kelly, who redefined the place of geometric abstraction in art and gave it new impetus and content, exhibiting seminal works of great conceptual, philosophical and aesthetic depth and refreshing its original vocabulary and thus reconnecting the thread that linked them to the pioneers of the movement, particularly Malevich.

 

Certain key tools for interpreting abstraction, as they had been laid down by theorists, centre on the relation of geometric abstraction with science, math and Islamic art, while its readings often touch on the occult, theosophy, metaphysics and mysticism, which are concepts at once complementary and intertwined.

 

Rothko, for instance, wanted his last large compositions to be exhibited so as to form a space akin to a place of meditation and religiousness (prayer), like the sanctuary of a church. Malevich displayed his works like Byzantine religious icons, while Hilma af Klint established an inner dialogue with theosophy and Newman with mysticism.

 

THE SPACE – THE PASSAGE

 

My latest series "The Gates of Heaven" distils the key events of the present and integrate the artistic quests of our time as it comes to meet thoughts and ideas which had always simmered behind the various phases in my work.

 

The strange abstract idiom of my previous exhibition, held in the same venue at DL Art Gallery, sought to establish a dialogue with the ineffable; it articulated messages in a language as yet undeciphered, and called upon the viewer to decode and interpret it from scratch. The archetypal images of a Manichaeistic-style minimalism elevated the line into a primary element for ascribing form and meaning. The hues of ochre, a colour of divine light and earthy warmth, combined with timeless primordial symbols that had been present in my works since earlier.

 

The present exhibition attempts to reconstruct a spatial event where viewers are invited to experience human pain based on the semiotics and the logic of a crucifixion. Works of identical dimensions, laid out so as to engage in dialogue, narrate conditions of precarious balance without any descriptiveness. Black lines trace boundaries, decisively cross the canvas from end to end and touch a blood-red parallelogram, palpating the wound of human transience. The canvas is always there, all-white and immaculate like reminder, like a holy shroud, to receive these interventions.

 

On a large mural, a succession of shapes of different colours form a tunnel across space-time, generating the feeling of an intangible virtual space. They invite the viewer to cross the threshold into an unknown transcendental area, grandiose and divisive, where pain is present but is there to liberate, to set free.

 

The shapes in their variations are pieces, fragments, excerpts from a work in constant progress. Nothing is whole, final or complete. Various elements are persistently repeated like a code, like the multicoloured aural signals of a voiceless sequence.

 

THE GATES

 

So what are the Gates of Heaven? Are they something known, familiar and comforting or the unknown that scares and challenges? They are the blood, the loss, the experience of mourning, the devastation, the pain and, ath the other end, the dream, the memory, the ideal, the major existential question of the end. The passage to the opposite bank, to the beyond.

 

The Gates are strange and mysterious, imaginary and ideal, intangible and tangible. They permit the viewer's gaze or touch as they hover between memory and oblivion, reality and imagination.

 

They stand between 'here' and 'there', at once dividing and uniting different things, defining transitional places. They are places of potential crossings and revelations. They guide the viewer's gaze to an unclear, inkown vanishing point, to a future as yet unfathomable.

 

The Passages, these successive linear Gates with their minimal tangible imprint, are the imaginary thresholds the work calls upon us to cross.

 

As to whether they lead to Heaven or not, it rests upon the visitor to decide.

 

Ioannis Lassithiotakis

November 2021

 

 

 

 

 

Η γεωμετρική αφαίρεση ήταν αναπόφευκτα η κατάληξη της πορείας ενός μέρους της ευρωπαϊκής πρωτοπορίας, που είχε ξεκινήσει ήδη από τον μεταϊμπρεσσιονισμό και τον Cezanne, ο οποίος διακήρυττε πως επιθυμία του ήταν να ζωγραφίσει με την σφαίρα, τον κώνο και τον κύβο. Αλλά έχει παρουσία και στις θέσεις πολλών σύγχρονων φιλοσόφων, που εστιάζουν στη σημασία των γεωμετρικών σχημάτων και στον Πλάτωνα, ο οποίος είχε μιλήσει για την ομορφιά τους στο Φίληβο.

 

Από το 1960 άρχισαν να κάνουν την εμφάνισή τους καλλιτέχνες όπως ο D. Judd, ο R. Serra, o Lewitt, o F. Stella, o E. Kelly, οι οποίοι επαναπροσδιόρισαν τη θέση της γεωμετρικής αφαίρεσης στα εικαστικά πράγματα και της έδωσαν νέα ώθηση και περιεχόμενο, αφενός εκθέτοντας πολύ σημαντικά έργα με εννοιολογικό, φιλοσοφικό και αισθητικό βάθος, αφετέρου ανανεώνοντας το αρχικό λεξιλόγιο και ξαναβρίσκοντας το νήμα που τους συνέδεε με τους πρωτοπόρους καλλιτέχνες του κινήματος και κυρίως το Malevich.

 

Κάποια βασικά ερμηνευτικά κλειδιά της αφαίρεσης, όπως έχουν διατυπωθεί από τους θεωρητικούς, αφορούν στη σχέση της με την επιστήμη, τα μαθηματικά και την ισλαμική τέχνη, ενώ συχνά οι ερμηνείες της σχετίζονται και με τον αποκρυφισμό, τη θεοσοφία, τη μεταφυσική και το μυστικισμό, έννοιες συμπληρωματικές αλλά αλληλένδετες.

 

Ο Rothko για παράδειγμα επιθυμούσε οι τελευταίες μεγάλες συνθέσεις του να εκτεθούν σχηματίζοντας ένα χώρο που θα προσομοίαζε με τόπο αυτοσυγκέρωσης και θρησκευτικότητας (προσευχής), όπως το ιερό της εκκλησίας. Ο Malevich εξέθετε τα έργα του σαν βυζαντινές αγιογραφίες, η Hilda of Klint ανέπτυσσε έναν εσωτερικό διάλογο με την θεοσοφία και ο Newman με το μυστικισμό.

 

Ο ΧΩΡΟΣ-ΤΟ ΠΕΡΑΣΜΑ

 

Η νέα ενότητα έργων μου «Οι Πύλες του Παραδείσου», διυλίζοντας τα κρίσιμα γεγονότα των ημερών και ενσωματώνοντας τις εικαστικές αναζητήσεις της εποχής μας, έρχεται να συναντήσει ιδέες, σκέψεις και προβληματισμούς που πάντα υπέφωσκαν στις διάφορες περιόδους της δουλειάς μου.

 

Η παράξενη αφαιρετική γραφή της προηγούμενης έκθεσης -που πραγματοποιήθηκε στον ίδιο χώρο της Αίθουσας Τέχνης ΔΛ- επιζητούσε ένα διάλογο με το ανείπωτο. Άρθρωνε μηνύματα σε μια γλώσσα που δεν ήταν αποκρυπτογραφημένη και καλούσε τον θεατή να τη συντάξει και να την ερμηνεύσει από την αρχή. Αρχετυπικές εικόνες ενός μινιμαλισμού μανιχαϊστικού τύπου, που αναδείκνυαν τη γραμμή ως πρωτογενές και πρωταρχικό στοιχείο μορφοδοσίας και νοηματοδότησης. Με αποχρώσεις που προέρχονταν από την ώχρα, ένα χρώμα θείου φωτός και γήινης θερμότητας, με αρχέγονα διαχρονικά σύμβολα που υπήρχαν και παλαιότερα στη δουλειά μου.

 

Σε αυτήν την έκθεση γίνεται μια προσπάθεια ανασυγκρότησης ενός χωρικού γεγονότος στο οποίο ο θεατής καλείται να βιώσει τον ανθρώπινο πόνο, ακολουθώντας τη λογική και τη σημειολογία μιας σταύρωσης. Έργα στις ίδιες διαστάσεις, αναρτημένα σε σχέσεις διαλόγου, αφηγούνται χωρίς περιγραφικότητα καταστάσεις εύθραυστης ισορροπίας. Μαύρες γραμμές ανιχνεύουν όρια, σχίζουν αποφασιστικά το τελάρο από άκρη σε άκρη, αγγίζουν ένα κόκκινο αιμάτινο παραλληλόγραμμο, ψηλαφώντας το τραύμα της ανθρώπινης φθαρτότητας. Ο καμβάς υπάρχει εκεί πάντα, πάλλευκος και άμωμος, για να δεχθεί τις επεμβάσεις, ως υπενθύμιση, ως ιερά σινδόνη.

 

Σε μια μεγάλη τοιχογραφία επάλληλα σχήματα διαφορετικών χρωμάτων δημιουργούν μια χωροχρονική σήραγγα. Υποβάλλουν την αίσθηση ενός ιδεατού άυλου χώρου. Καλούν τον θεατή να δρασκελίσει το κατώφλι μιας υπερβατικής άγνωστης περιοχής, μεγαλειώδους και διχαστικής -όπου ο πόνος είναι παρών, αλλά απελευθερώνει και λυτρώνει.

 

Τα σχήματα σε παραλλαγές είναι κομμάτια, θραύσματα , αποσπάσματα ενός έργου σε συνεχή διαμόρφωση. Τίποτα δεν είναι ακέραιο, τελεσίδικο, ολοκληρωμένο.

Στοιχεία επαναλαμβάνονται επίμονα σαν κώδικας, σαν πολύχρωμα ηχητικά σήματα μιας άφωνης ακολουθίας.

 

ΟΙ ΠΥΛΕΣ

 

Τι είναι λοιπόν οι Πύλες του Παραδείσου; Είναι το οικείο, το γνωστό, το ασφαλές που μας καθησυχάζει, ή το άγνωστο που μας φοβίζει και μας προκαλεί; Είναι το αίμα, η απώλεια, η εμπειρία του πένθους, η καταστροφή, ο πόνος και στον αντίποδα το όνειρο, η μνήμη, το ιδανικό, το μεγάλο υπαρξιακό ερώτημα του τέλους. Το Πέρασμα στην άλλη όχθη, στο επέκεινα.

 

Οι Πύλες είναι τόποι παράξενοι και μυστηριώδεις, ιδεατοί και ιδανικοί, άυλοι και απτοί. Αφήνονται στην ενατένιση ή στο άγγιγμα του θεατή, ακροβατώντας στο μεταίχμιο μνήμης και λήθης, πραγματικότητας και φαντασίας.

 

Στέκουν ανάμεσα στο «εδώ» και το «εκεί», χωρίζουν και ταυτόχρονα ενώνουν ετερότητες, ορίζουν μεταβατικούς τόπους. Είναι δυνητικά τοπία διαβάσεων και αποκαλύψεων. Καθοδηγούν το βλέμμα του θεατή σε ένα άδηλο και ακαθόριστο προοπτικό βάθος, σε ένα μέλλον ακόμη άγνωστο και ανεξιχνίαστο.

 

Τα Περάσματα, αυτές οι γραμμικές επάλληλες Πύλες του ελάχιστου υλικού αποτυπώματος, είναι νοητά κατώφλια που το έργο μας καλεί να διαβούμε.

 

Αν οδηγούν στον Παράδεισο εναπόκειται στον επισκέπτη της έκθεσης να το αποφασίσει.

 

Γιάννης Λασηθιωτάκης

Νοέμβριος 2021

 

 

ΔΛ GALLERY, Μεσολογγίου 55Α, Τ.Κ. 185 45, Πειραιάς, T. (+30) 2104619700

email: info@dlgallery.gr // www.dlgallery.gr

SUBSCRIBE