ΚΩΣΤΑΣ ΤΣΩΛΗΣ
"Λίγος Παράδεισος Ακόμη…"
ε κ φ ρ α σ η – γιαννα γραμματοπουλου - gallery
17/6/2021 – 24/7/2021
Γράφει η Μαρία Καραχρήστου
Πόσους ορίζοντες μπορεί να
χωρέσει η μνήμη?
Οριζόντιες κινήσεις σαν
μελετημένες από την ψυχή,
χαραγματιές στο δέρμα του κόσμου.
Σαν ανάσες τοπίου, αιχμηρές, από
Παράθυρο τραίνου, με προορισμό
μετέωρο.
Μαυρόασπρες.
…
Μιχάλης Μανουσάκης *
Στην εργασία του αυτή ο Κώστας Τσώλης κατασκευάζει μια εμπειρία. Μοιάζει να μετατρέπει τον χώρο σε ήχο και δονήσεις. Μια εργασία** που γίνεται αντιληπτή αισθητηριακά και αποτυπώνεται σε ψυχικά γραφήματα. «Η βουβή θέση της αντίληψης είναι ότι η εμπειρία μπορεί ανά πάσα στιγμή να συντονιστεί με την εμπειρία της προηγούμενης και της επόμενης στιγμής, η προοπτική μου με τις προοπτικές των άλλων συνειδήσεων…» [1] Ο χώρος του Κώστα Τσώλη είναι μνημειακός και ο ήχος πυκνός, ο χρόνος συμπιεσμένος και υλικός. «Χάρη στον χρόνο, οι προγενέστερες εμπειρίες ενθηκεύονται μεν και αναλαμβάνονται εκ νέου μέσα στις μεταγενέστερες, αλλά δεν έχω πουθενά απόλυτη κυριότητα του εαυτού μου από μένα, εφόσον η γούβα του μέλλοντος γεμίζει πάντα με ένα νέο παρόν.»[2] Συμπυκνώνει κάθετα και οριζόντια την μνήμη και το παρελθόν, ορμώμενος από ένα λάθος, ένα τυχαίο γεγονός, όπως μου επισημαίνει, στην ερώτηση πως ξεκίνησε όλο αυτό? Από μια διαγραφή, από πολλές διαγραφές, πριν δέκα χρόνια. Η διαγραφή λοιπόν, σαν μηχανισμός, παράγει καινούργιες συνδέσεις, αποτελεί στοιχείο σύνθεσης και γεννά καινούργια νοήματα και πρακτικές. «Αφαιρώ - προσθέτοντας», είναι η φράση κλειδί στην δουλειά του, ενώ μου εξηγεί πως ξεκινά από μια παραστατική εικόνα που στην συνέχεια μετατρέπεται διαγράφοντας την, σε αφαιρετική. «Το σχήμα και το φόντο, το πράγμα και ο περίγυρος του, το παρόν και το παρελθόν είναι λέξεις που συνοψίζουν την εμπειρία μιας χωρικής και χρονικής προοπτικής η οποία, τελικά, επανάγεται στο σβήσιμο της ανάμνησης ή στο σβήσιμο των περιθωριακών εντυπωμάτων.» [3] Το αρχείο των εικόνων που συλλέγει και η επεξεργασία τους, δημιουργούν ένα αυτόνομο έργο που μας καταβυθίζει στο σύμπαν του καλλιτέχνη, φυλλομετρώντας το με το γάντι στον πάνω όροφο, μπορούμε να το ψηλαφίσουμε, να αγγίξουμε τις εικόνες, να αγγίξουμε τα αντικείμενα, να ψάξουμε τα κουτιά «Τον άλλο τον κατανοώ μέσω του σώματος μου, όπως και μέσω του σώματος μου αντιλαμβάνομαι πράγματα»[4], ενώ στο βάθος, κατοικεί η καρδιά (κυριολεκτικά και μεταφορικά) και οι κολώνες (με υλικότητα αλλά και ως φάντασμα ενός παρελθόντος σε συσσώρευση), στον κάτω όροφο, μας δίνει το ίδιο έργο σε γλυπτική απόδοση με τη συλλογή των εφημερίδων, συσσώρευση μνήμης και παρελθόντος ως δομικά στοιχεία μιας κατασκευής. Το παρελθόν μετατρέπεται σε δομικό υλικό του παρόντος, «Το παρόν, ανάμεσα σε δύο ορίζοντες απουσίας, παρελθόν και μέλλον» [5] προσβλέποντας σε ένα μέλλον που θα έχει αναπόφευκτα διυλίσει και συγκρατήσει ως ίζημα όλα τα χρήσιμα και λειτουργικά για εκείνο στοιχεία. Το έργο του Κώστα Τσώλη αγγίζει το μνημειακό, το εννοιολογικό, φεύγει από την εικόνα, διαγράφοντας την για να μας προσφέρει μια καινούργια γραφή, μια καινούργια ανάγνωση, μια καινούργια ύπαρξη. Μια γέννηση*** μέσα από την απώλεια.
*Από τον μικρό κατάλογο που συνοδεύει την έκθεση, σε ιδέα και συντονισμό υλικού: Γιώργος- Ίκαρος Μπαμπασάκης. Στον κατάλογο υπάρχουν κείμενα των: Μιχάλης Μανουσάκης, Aθηνά Ιωάννου, Γιώργος Διβάρης, Φίλιππος Τσιτσόπουλος, Ελεάννα Βλάχου και στο τέλος ‘Αποσπάσματα από έναν διηνεκή διάλογο με τον Κώστα Τσώλη – Πλέω στον ωκεανό της τέχνης’, Γιώργος-Ίκαρος Μπαμπασάκης.
** Χρησιμοποιώ την λέξη εργασία, ως δραστηριότητα που εμπεριέχει μέσα της όλα τα στάδια της δημιουργίας και παραγωγής. Την μελέτη, την επιλογή, την επεξεργασία, την σύνθεση και τέλος την διαγραφή ως σημαντικό χειρονακτικό εργαλείο.
*** «Γεννιέμαι σημαίνει γεννιέμαι από τον κόσμο και ταυτόχρονα γεννιέμαι στον κόσμο. Ο κόσμος είναι ήδη συγκροτημένος, αλλά και ποτέ πλήρως συγκροτημένος. Από την πρώτη άποψη, είμαστε υπό το κράτος των αξιώσεων του, από την δεύτερη, είμαστε ανοιχτοί σε μια εμπειρία δυνατοτήτων.» σελ.747 Μωρίς Μερλώ-Ποντύ, Φαινομενολογία της Αντίληψης, μτφ. Κική Καψαμπέλη, Εκδόσεις Νήσος, Αθήνα 2016
[1] σελ.120, [2] σελ. 410, [3] σελ. 71, [4] σελ.326, [5] σελ. 71 Μωρίς Μερλώ-Ποντύ, Φαινομενολογία της Αντίληψης, μτφ. Κική Καψαμπέλη, Εκδόσεις Νήσος, Αθήνα 2016
(φωτογραφίες από την επίσκεψη στην έκθεση, Μαρία Καραχρήστου)
Βαλαωρίτου 9α, Αθήνα
www.ekfrasi-art.gr
17/6/2021 – 24/7/2021
Πέμπτη, Παρασκευή: 11.00- 20.00, Τετάρτη: 11.00-18.00 | Σάββατο: 11.00 – 15.00
